Przyroda
Park Narodowy „Ujście Warty”
Został utworzony w 2001 roku, zajmuje powierzchnię 8074 ha. Chroni się tu siedliska łąkowe zapewniające ptakom miejsca lęgowe i odpoczynek w czasie migracji oraz zimowania. Przez Park przepływają dwie rzeki: Postomia i Warta, która dzieli obszar na część północną i południową. Część północna, leżąca w granicach powiatu gorzowskiego, oddzielona jest od Warty wałem przeciwpowodziowym i charakteryzuje się stabilnymi warunkami hydrologicznymi. Woda gruntowa pochodzi z opadów atmosferycznych i odprowadzana jest do Warty za pośrednictwem sieci kanałów. Obserwacje ptaków w Parku można prowadzić przez cały rok. Zaczynając od wiosennych toków i lęgów, letniego pierzenia gęgaw, łabędzi i kaczek, później koncentracji niektórych gatunków przed odlotem na zimowiska (liczba żurawi może wynosić wtedy nawet 5 tysięcy osobników). Jesienią można zobaczyć liczne migrujące gatunki, a zimą mają tu miejsce koncentracje m.in. bielika, można wtedy obserwować nawet do 60 osobników. W sumie na terenie Parku zaobserwowano ponad 250 gatunków ptaków, z czego ponad 170 to gatunki lęgowe. Teren wymaga ochrony czynnej - zapobieganie zarastaniu przez drzewa i krzewy.
Park Krajobrazowy „Ujście Warty”
Park powstał w 1996 roku, obecnie zajmuje powierzchnię 20.532,46 ha. Celem utworzenia jest zachowanie walorów przyrodniczo-krajobrazowych. W krajobrazie dominują tutaj rozległe pola, podmokłe łąki, stoki i krawędzie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Teren ten jest niejako uzupełnieniem siedlisk wodnych Parku Narodowego. Obszar Parku Krajobrazowego „Ujście Warty” został włączony do Europejskiej Sieci Obszarów Przyrodniczo Cennych – „Natura 2000”. Celem Programu jest ochrona wybranych gatunków i cennych przyrodniczo siedlisk w oparciu o obowiązujące dyrektywy. Jest to jeden z największych projektów zjednoczonej Europy, polegający na stworzeniu wielkiego, europejskiego systemu obszarów chronionych. W powiecie gorzowskim znajduje się część Parku leżąca na północ od Warty. Barlinecko-Gorzowski Park Krajobrazowy Utworzono go w 1991 roku, obejmuje powierzchnię 23.982,91 ha, a wraz z otuliną około 55.000 ha. Celem jest ochrona Puszczy Gorzowskiej porastającej pofałdowany sandr powstały dzięki wodom topniejącego lodowca. Największy udział w strukturze krajobrazu posiadają bory i lasy mieszane o drzewostanach dębowych, bukowych i sosnowych. W powiecie gorzowskim znajduje się południowa część Parku. Jest to teren szczególnie malowniczy dzięki rzeczkom: Santoczna, Pełcz i Kłodawka oraz rynnowym jeziorom Mrowino, Lubie i Chłop.
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Jezioro Wielkie”
Chroni zróżnicowane gatunkowo kompleksy leśne, głównie buczyny, dębiny i bory oraz dolinę rzeki Witny i kilka atrakcyjnych turystycznie jezior. Jedno z nich, Jezioro Wielkie, poza walorami estetycznymi wyróżnia się właściwościami wody umożliwiającymi występowanie siei, ryby spokrewnionej z łososiem. Projektuje się utworzenie tu rezerwatu „Jezioro Dzikie” obejmującego silnie zakwaszone zbiorniki dystroficzne ze specyficzną fauną i florą. Dzięki ścieżce edukacyjnej przygotowanej przez Nadleśnictwo Bogdaniec południowa część Zespołu jest przyjazna turystycznie.
Rezerwat Morenowy Las (wcześniej Bogdaniec I)
Powierzchnia rezerwatu to 21,05 ha, został utworzony w celu zachowania ze względów dydaktycznych i naukowych wzorcowych zespołów leśnych : zachodniopomorskiego grądu grabowego z przytulią leśną w runie, buczyny pomorskiej i lasu bukowo- dębowego. Wyjątkowo dorodne na tym terenie graby osiągają wysokość dębów. Runo leśne wymienionych zespołów jest charakterystyczne dla lasów liściastych. Rezerwat Bogdanieckie Grądy ( wcześniej Bogdaniec II) Powierzchnia rezerwatu wynosi 39,94 ha. Na tym terenie występują okazałe drzewa o rzadko spotykanym gonnym pokroju. Wśród nich wyróżniają się rosnące w skupisku okazałe dęby szypułkowe (dorastają do 30 metrów, a ugałęzione są dopiero na wysokości 20 metrów) i w ich sąsiedztwie graby. Podszyt tworzy grab.
Rezerwat „Bogdaniec III”
Rezerwat ma powierzchnię 11,23 ha, został utworzony w celu ochrony lasu grądowego z domieszką buków porastającego liczne jary i wąwozy o stromych zboczach. Przez rezerwat przebiegają szlaki: turystyczny (czerwony) i edukacyjny przygotowany przez Nadleśnictwo Bogdaniec. Znajduje się tu również drewniana wieża widokowa.
Rezerwat „Cisy Bogdanieckie”
Jest to rezerwat krajobrazowo-leśny chroniący dużą populację cisów (2056 egzemplarzy), rozwijających się w lesie bukowo-sosnowym w wieku do 130 lat. Chroniony obszar ma powierzchnię 21,24 ha. Najprawdopodobniej populacja powstała w sposób naturalny z nasion kilku cisów rosnących na terenie pobliskiego, nieistniejącego już dworku.
Rezerwat „Santockie Zakole”
Jest to rezerwat krajobrazowo-ornitologiczny o powierzchni 455,84 ha położony w Dolinie Warty w okolicach wczesnośredniowiecznego grodziska w Santoku. Zaobserwowano tutaj 121 gatunków lęgowych ptaków. Dodatkowo wielką atrakcją przyrodniczą są liczne dęby szypułkowe, uznane za pomniki przyrody, będące pozostałością po dawnym lesie łęgowym.
Rezerwat „Rzeka Przyłężek”
Jest to leśny rezerwat faunistyczny o powierzchni 35,02 ha, chroniący odcinek rzeki Przyłężek będącej miejscem tarła i dorastania głowaczy białopłetwych i pstrągów potokowych. Woda rzeczki ma I klasę czystości (wg badań WIOŚ w Gorzowie). Dodatkowo ochronie podlega ponad 130 letni las bukowo-sosnowy.
Rezerwat „Wilanów”
Jest to rezerwat krajobrazowo-leśny o powierzchni 67,16 ha. Chroni naturalny fragment grądu zachodniopomorskiego (dominujące dęby i buki) z domieszką sosen i modrzewi. Niektóre pojedyncze dęby osiągają wiek powyżej 300 lat, a buki i sosny 170 lat i spełniają wymogi stawiane pomnikom przyrody.
Rezerwat „Dębina”
Jest to rezerwat leśny o powierzchni 12,18 ha powołany w celu ochrony grądu środkowoeuropejskiego (z dębami, grabami, sosnami, lipami i bukami), na terenie którego stwierdzono 68 gatunków roślin naczyniowych i ponad 50 gatunków porostów nadrzewnych. Szczególnie cenne są stanowiska rzadkich chronionych owadów: jelonka rogacza i koziroga dębosza.
Rezerwat „Bagno Chłopiny”
Jest to rezerwat torfowiskowy o charakterze ścisłym i łącznej powierzchni 118,99 ha. Należy do Europejskiej Sieci Ekologicznej „Natura 2000”. Rezerwat powołano w celu ochrony torfowiska mszarnego, porastającego rozległą misę pojezierną. Można tu spotkać 10 gatunków storczyków i wiele innych rzadkich kwasolubnych roślin. W związku z obniżaniem się poziomu wód gruntowych ekosystemowi grozi zagłada.
Rezerwat „Zdroiskie Buki”
Jest to rezerwat leśny o powierzchni 46,34 ha powołany w celu ochrony naturalnego lasu mieszanego z przewagą buków (z domieszką grabów i dębów) osiągającego wiek do 200 lat. Drzewostan porasta głęboko wcięte zbocza rzeczki Santocznej tworzącej liczne zakola. Obszar rezerwatu stanowi pas po obu stronach rzeki o łącznej długości około 5 km i szerokości od 50 do 400 metrów.
Park wiejski w Dąbroszynie
Park został założony w połowie XVIII wieku w stylu angielskim. W wieku XIX podzielono go na górny (na stoku pradoliny Warty) i dolny (przy pałacu). Spotkamy tu bardzo atrakcyjny drzewostan: soforę japońską, bożodrzew, sosnę czarną, buk odmiany zwisającej, platany klonolistne, dąb kolumnowy i wiele innych ciekawych gatunków i odmian. Przed pałacem rośnie pomnikowy okaz miłorzębu dwuklapowego o obwodzie około 450 cm.
Park wiejski w Sosnach
Park założono w XIX wieku w stylu angielskim, powierzchnia wynosi około 31 ha. Park porasta okazały drzewostan bukowy (drzewa do 410 cm obwodu) i dębowy oraz wiele odmian gatunków drzew iglastych pochodzących z Azji i Ameryki Północnej. Od strony południowej pałacu znajduje się parkowa polana, schodząca tarasowo do jeziorka w ramach parku krajobrazowego. Do pałacu prowadzi aleja kasztanowców.
Pomniki przyrody powiatu gorzowskiego
Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupiska o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej. Na terenie powiatu występują 283 drzewa będące pomnikami, należące do wielu gatunków. Najciekawsze pomniki przyrody w powiecie gorzowskim:
- buk zwyczajny, najokazalszy rośnie we wsi Sosny, ma około 650 cm obwodu
- dąb bezszypułkowy, najokazalszy rośnie w rezerwacie „Wilanów” , ma około 620 cm obwodu, wiek około 360 lat
- dęby szypułkowe, najokazalsze w Kiełpinie i Lipkach Małych, mają po około 690 cm obwodu i około 420 lat
- wiąz szypułkowy, najokazalszy rośnie w Witnicy, ma około 580 cm obwodu
- sosna pospolita, najdorodniejsza rośnie w nadleśnictwie Wysoka k/Marwic, ma około 220 cm obwodu i około 200 lat
- robinia akacjowa, najokazalsza rośnie koło Lubiszyna, obwód około 400 cm, wiek około 200 lat
- lipa drobnolistna, najokazalsza w Kamieniu Małym, około 652 cm obwodu
- platan klonolistny, największy w parku w Janczewie, obwód około 460 cm
- klon jawor, najokazalszy w Wilanowie, około 462 cm obwodu
- żywotnik olbrzymi, trzy pomnikowe drzewa rosną w Wilanowie, obwody około od 190 do 290 cm
- kasztanowiec zwyczajny, Różanki
Wśród wymienionych pomnikowych drzew są gatunki rodzime (buk, dwa gatunki dębów, wiąz, sosna, lipa i klon), pochodzące z innych kontynentów (robinia, żywotnik) oraz stref klimatycznych (kasztanowiec).